Catch-22 Paradoksu Nedir ?

Amerikalı yazar Joseph Heller tarafından kaleme alınan Catch 22 (Türkçesi : Madde 22) adlı hicivli ve kısmen tarihsel  romanında bir kısmında bir çıkmaza girilmiştir.

Bu çıkmaz şöyledir :

• İkinci Dünya Savaşı’nda yaptıkları işin vahşeti ve duydukları korku nedeniyle psikolojileri bozulan pilotlar bunu kanıtlamaları halinde erken terhis edilmektedir. 
• Bundan dolayı pek çok pilot psikolojilerinin bozuk olduğunu söyleyerek ayrılmak istediğini söyler ancak ordu böyle bir sebepten dolayı askerlerini kaybetmek istemez ve “eğer psikolojinizin bozulduğunu, kafayı yediğinizi idrak edebiliyorsanız bu sizin akıl sağlığınızın ve muhakeme gücünüzün hala yerinde olduğunu gösterir” şeklinde cevap verir. Böylece askerler için çıkış yolu kalmaz.
• Yani delirdiğinizi biliyorsanız deli değilsinizdir.

Günlük hayata örneklendirecek olursak :

- Yeni mezun ve iş arayan birini düşünelim.Ve bütün işyerlerininde tecrübeli eleman aradıklarını.Böyle bir durumda bu kişinin deneyim kazanması için işe girmesi gerekecek, işe girmesi içinde deneyim kazanması gerekecek yani çıkmaza girilecektir.

- Arabanızın anahtarlarını arabanın içinde unuttuğunuzu ve kapının kilitli olduğunu düşünün.Bu durumda anahtarı almak için arabayı açmak gerekecek, arabayı açmak içinde anahtarınız olması gerekecek.

"Catch-22" ibaresi, "sorunlu bir durumda tek çözümün, sorunun özünde olan bir durum ya da kural tarafından engellenmesi" anlamında İngilizce'de kullanıma girmiştir.Kısaca Türkçe'de kısır döngü dediğimiz şeydir aslında.